လူသားတွေဟာ ယခုကာလမှာသာမက လွန်ခဲ့သော နှစ်ထောင်ပေါင်းများစွာကတည်းက နယ်မြေတခု နဲ့ တခု ၊ လူမျိုးစု တခု နဲ့ တခုအကြား မတည့်ကြရာကနေ တိုက်ပွဲတွေကို တိုက်ခိုက်ခဲ့ကြပါတယ်။ ကမ္ဘာ့သမိုင်း မှတ်တမ်းတင်ခဲ့သမျှ တိုက်ပွဲတွေထဲမှာ ပြည့်ပြည့်စုံစုံမှတ်တမ်းတင်နိုင်ခဲ့တဲ့ အစောဆုံးတိုက်ပွဲကတော့ လွန်ခဲ့သောနှစ်ပေါင်း ၃၅၀၀ခန့်က အီဂျစ်နဲ့ Canaanites တွေအကြား တိုက်ခိုက်ခဲ့ကြတဲ့ မက်ဂီဒိုတိုက်ပွဲပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီတခါတော့ အစောဆုံးတိုက်ပွဲဖြစ်တဲ့ ဒီတိုက်ပွဲအကြောင်းကို ဗဟုသုတ အနေနဲ့ ဝေမျှလိုက်ပါတယ်။
ဘီစီ(၁၅)ရာစုကာလအတွင်းဖြစ်ပွားခဲ့တဲ့ Megiddo မက်ဂီဒို တိုက်ပွဲဟာဆိုရင်ရှေးအီဂျစ်တွေရဲ့ အရှေ့အလယ်ပိုင်းဒေသညွှန့်ပေါင်းမဟာမိတ်စစ်သည်တွေအပေါ်အနိုင်တိုက်ခိုက်နိုင်ခဲ့တဲ့ စစ်ပွဲတစ်ခုဖြစ်ပါတယ်။
ယင်းအောင်ပွဲကြောင့် အီဂျစ်ဖာရိုဘုရင် Thutmose III တတိယသပ်မို့စ် ဟာ နောင်တချိန်မှာတန်ခိုးအာဏာထွန်းတောက်မယ့် အီဂျစ်အင်ပါယာကြီးကိုတည်ထောင်ဖို့ အကောင်းဆုံးသော အခြေအနေတစ်ရပ်ကိုပိုင်ဆိုင်သွားနိုင်ခဲ့ပါတယ်။
Thutmose III ဟာဖာရိုဘုရင်တွေရဲ့အစဉ်အလာအတိုင်း သူဖခင်ဖြစ်သူ Thutmose (2) ကွယ်လွန်ချိန်ဖြစ်တဲ့ (၁၄၉၇)ဘီစီမှာ ဘုရင်ဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။ နန်းတက်ချိန်က Thutmose III ဟာအလွန်ငယ်သေးတာကြောင့် သူရဲ့မိထွေးတော်ဖြစ်တဲ့ Hatshepsut ကရင်ခွင်ပိုတ်ဘုရင်အဖြစ်အုပ်ချုပ်ခဲ့ပါတယ်။
Thutmose III ဟာအမည်ခံသာဖြစ်ပြီး Hatshepsut ကသာအစိုးရအဖွဲ့ကိုဦးဆောင်ပြီးအီဂျစ်ထီးနန်းကို နှစ်ပေါင်း (၂၀) လောက်အုပ် ချုပ်သွားခဲ့ပါတယ်။ (၁၄၅၈)ခုနှစ်၊ သူမ ကွယ်လွန်သွားချိန်မှသာ Thutmose III ဟာအီဂျစ်ရဲ့အမှန်တကယ်အာဏာရတဲ့ဘုရင်ဖြစ်လာခဲ့ပါတော့တယ်။
နန်းတွင်းရဲ့ပုံစံအတိုင်းခေါင်းဆောင်မှုအပြောင်းအလဲနောက်မှာ Thutmose III ဟာ စိန်ခေါ်မှုများစွာကို ရင်ဆိုင်ခဲ့ရပါတယ်။ အထူးသဖြင့်အီဂျစ်အင်ပါယာအရှေ့ဘက်ပိုင်းက Canaan နဲ့ Syria ဒေသတွေမှာနေထိုင်တဲ့ လူမျိုးစုတွေရဲ့ပုန်ကန်မယ့် အခြေအနေဟာ အီဂျစ်အင်ပါယာအတွက် အထူးစိုးရိမ်စရာ ကိစ္စဖြစ်လာနေပါတယ်။ ဒါအပြင်အစောပိုင်းက Thutmose IIIကို အင်အားချင်းဖက်ပြိုင်လိုနေတဲ့ စစ်အင်အားကြီး Mittani တွေနဲ့လည်း ငြိမ်းချမ်းရေးတည်ဆောက်နိုင်ခဲ့တယ်ဆိုပေမယ့် စိတ်ချရတဲ့အခြေအနေမှာ ရှိမနေပြန်ပါဘူး။
အခြားတဖက်မှာတော့ Kadesh မြို့တော်က ခေါင်းဆောင်တွေဟာ Canaan ဒေသတွင်းနေထိုင်ကြတဲ့ မျိုးနွယ်စုတွေကိုစုပေါင်းပြီး အီဂျစ်အင်ပါယာကို ပုန်ကန်မှုတွေရှိလာခဲ့ပါတယ်။ ယင်းနောက်မှာတော့ အီဂျစ်အင်ပါယာကို ဆန့်ကျင်မယ့် မဟာမိတ်တပ်စုဟာဆိုရင် Mittani (မူလကအီဂျစ်တွေနဲ့ငြိမ်းချမ်းရေးယူထားတဲ့)မျိုးနွယ်စုတွေနဲ့ ပူးပေါင်းပြီး ယင်းကာလဒေသတွင်း ကုန်စည်ရောင်းဝယ်မှုအချက်အခြာနေရာ နေရာလည်းဖြစ်၊ အရှေ့အလယ်ပိုင်းဒေသ မဟာမိတ်တပ်တွေရဲ့စုပေါင်းခံတပ်နေရာလည်းဖြစ်တဲ့ Canaan မြောက်ဘက်ပိုင်းက မက်ဂီဒို မြို့(ယခုအစ္စရေးနိုင်ငံ) နေရာမှာတပ်တွေကို စုစည်ထားခဲ့ပါတယ်။ မက်ဂီဒို မြို့ဟာဆိုရင် အီဂျစ်နဲ့မက်ဆိုပိုတေးမီးယားဒေသကို ကုန်သွယ်တဲ့ Via Maris လမ်းကြောင်းရဲ့အဓိကနေရာမှာရှိနေတာဖြစ်ပါတယ်။
Thutmose III ကတော့ မဖြစ်မနေရင်ဆိုင်ရမယ့် တိုက်ပွဲအတွက် သူရဲ့စွမ်းရည်ပြည့်စစ်တပ်အပေါ်ယုံကြည်မှုအပြည့်အဝထားရှိပြီး မက်ဂီဒိုမြို့တော်ကို ချီတက်တိုက်ခိုက်ဖို့ ဆုံးဖြတ်ခဲ့ပါတယ်။ (၁၄၅၇)ဘီစီရောက်ချိန်မှာတော့ Thutmose IIIဟာသူရဲ့လက်ရွေး စင်အီဂျစ်တပ်မတော်ကို ဦးဆောင်ပြီး မက်ဂီဒို မြို့ကိုချီတက်တိုက်ခိုက်ခဲ့ပါတော့တယ်။
နန်းတွင်းရဲ့ပုံစံအတိုင်းခေါင်းဆောင်မှုအပြောင်းအလဲနောက်မှာ Thutmose III ဟာ စိန်ခေါ်မှုများစွာကို ရင်ဆိုင်ခဲ့ရပါတယ်။ အထူးသဖြင့်အီဂျစ်အင်ပါယာအရှေ့ဘက်ပိုင်းက Canaan နဲ့ Syria ဒေသတွေမှာနေထိုင်တဲ့ လူမျိုးစုတွေရဲ့ပုန်ကန်မယ့် အခြေအနေဟာ အီဂျစ်အင်ပါယာအတွက် အထူးစိုးရိမ်စရာ ကိစ္စဖြစ်လာနေပါတယ်။ ဒါအပြင်အစောပိုင်းက Thutmose IIIကို အင်အားချင်းဖက်ပြိုင်လိုနေတဲ့ စစ်အင်အားကြီး Mittani တွေနဲ့လည်း ငြိမ်းချမ်းရေးတည်ဆောက်နိုင်ခဲ့တယ်ဆိုပေမယ့် စိတ်ချရတဲ့အခြေအနေမှာ ရှိမနေပြန်ပါဘူး။
အခြားတဖက်မှာတော့ Kadesh မြို့တော်က ခေါင်းဆောင်တွေဟာ Canaan ဒေသတွင်းနေထိုင်ကြတဲ့ မျိုးနွယ်စုတွေကိုစုပေါင်းပြီး အီဂျစ်အင်ပါယာကို ပုန်ကန်မှုတွေရှိလာခဲ့ပါတယ်။ ယင်းနောက်မှာတော့ အီဂျစ်အင်ပါယာကို ဆန့်ကျင်မယ့် မဟာမိတ်တပ်စုဟာဆိုရင် Mittani (မူလကအီဂျစ်တွေနဲ့ငြိမ်းချမ်းရေးယူထားတဲ့)မျိုးနွယ်စုတွေနဲ့ ပူးပေါင်းပြီး ယင်းကာလဒေသတွင်း ကုန်စည်ရောင်းဝယ်မှုအချက်အခြာနေရာ နေရာလည်းဖြစ်၊ အရှေ့အလယ်ပိုင်းဒေသ မဟာမိတ်တပ်တွေရဲ့စုပေါင်းခံတပ်နေရာလည်းဖြစ်တဲ့ Canaan မြောက်ဘက်ပိုင်းက မက်ဂီဒို မြို့(ယခုအစ္စရေးနိုင်ငံ) နေရာမှာတပ်တွေကို စုစည်ထားခဲ့ပါတယ်။ မက်ဂီဒို မြို့ဟာဆိုရင် အီဂျစ်နဲ့မက်ဆိုပိုတေးမီးယားဒေသကို ကုန်သွယ်တဲ့ Via Maris လမ်းကြောင်းရဲ့အဓိကနေရာမှာရှိနေတာဖြစ်ပါတယ်။
Thutmose III ကတော့ မဖြစ်မနေရင်ဆိုင်ရမယ့် တိုက်ပွဲအတွက် သူရဲ့စွမ်းရည်ပြည့်စစ်တပ်အပေါ်ယုံကြည်မှုအပြည့်အဝထားရှိပြီး မက်ဂီဒိုမြို့တော်ကို ချီတက်တိုက်ခိုက်ဖို့ ဆုံးဖြတ်ခဲ့ပါတယ်။ (၁၄၅၇)ဘီစီရောက်ချိန်မှာတော့ Thutmose IIIဟာသူရဲ့လက်ရွေး စင်အီဂျစ်တပ်မတော်ကို ဦးဆောင်ပြီး မက်ဂီဒို မြို့ကိုချီတက်တိုက်ခိုက်ခဲ့ပါတော့တယ်။
Credit: Thutazone